Ustalenie stosunku pracy
Opublikowany
Przepisy prawa pracy oraz ubezpieczeń społecznych powodują, że pracodawcy chętniej zawierają umowy cywilnoprawne niż umowę o pracę, należy jednak wiedzieć, że w pewnych okolicznościach możliwym jest ustalenie stosunku pracy pomimo nazwania umowy np. umową zlecenia.
Zgodnie z przepisem art. 22 § 1(2) Kodeksu pracy nie jest możliwym aby umowa cywilnoprawna (np. o dzieło, zlecenia) zastępowała umowę o pracę, jeśli na podstawie tej umowy zobowiązano się do:
– wykonywania określonego rodzaju pracy na rzecz drugiej strony umowy,
– pod kierownictwem,
– w wyznaczonym miejscu
– w wyznaczonym czasie.
Przepis art. 22 § 11 k.p. stanowi natomiast, że zatrudnienie w ww. warunkach, objęte jest stosunkiem pracy i to bez względu na określoną przez strony nazwę umowy.
Celem ww. przepisu jest unikanie zawierania pozornych umów cywilnoprawnych dla obejścia przepisów prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.
Warto także wspomnieć, że co do zasady dana praca nie może być raz świadczona jako praca w ramach umowy o pracę, a raz w ramach umowy cywilnoprawnej (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 1994 roku, I PZP 13/94).
Można także wskazać, że „samozatrudnienie”, tj. prowadzenie działalności gospodarczej, nie wyklucza ustalenia stosunku pracy, bowiem także samozatrudnienie może stanowić pozorną formę dla ukrycia stosunku pracy. Przy tym zagadnieniu przywołać można pomocniczo przepis prawa podatkowego – art. 5b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który stanowi, że nie uznaje się za działalność gospodarczą takich czynności, gdy:
– odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat ponosi zlecający,
– wykonywane są pod kierownictwem,
– wykonywane są w miejscu i czasie wyznaczonym,
– wykonawca nie ponosi ryzyka gospodarczego.
Należy zatem zauważyć, że dla uznania danej umowy za umowę o pracę istotnymi warunkami są także:
– podporządkowanie organizacyjne i służbowe oraz wykonywania poleceń,
– osobiste wykonywania pracy,
– ryzyko przedsięwzięcia ciąży na zatrudniającym,
– praca wykonywana jest odpłatnie. zasada odpłatności.
W razie ustalenia, że zawarta umowa w istocie jest umową o pracę, możliwym jest ustalenie istnienia stosunku pracy w oparciu o przepisu art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego w zw. z art. 22 § 1 i 11 Kodeksu pracy.
Adwokat Pawła Stachniałek świadczy pomoc prawną w sprawach z zakresu prawa pracy, na każdym etapie postępowania.
Adwokat Paweł Stachniałek
Kancelaria Adwokacka w Iławie – Adwokat Iława