Bezumowne korzystanie z działek ANR a przedawnienie
OpublikowanyAgencja Nieruchomości Rolnych, działając na podstawie przepisu art.39b ustawy z dnia 19 października 1991 roku o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa dochodzi zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie oraz zwrotu podatku za ten okres. Sama możliwość żądania zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z działek ANR a przedawnienie tych roszczeń to dwie różne kwestie, które warto poznać.
(Edycja wpisu z dnia 1 sierpnia 2016 roku: Z satysfakcją informuję, że w sprawie, w której Kancelaria brała udział, uwagi zawarte w niniejszym wpisie zostały potwierdzone w uzasadnieniu wyroku Sadu Rejonowego w Iławie, który to wyrok jest już prawomocny.)
Zgodnie z art.39bust.1 ww. ustawy, osoba władająca bezumownie nieruchomością Agencji Nieruchomości Rolnych jest zobowiązana do zapłaty na rzecz Agencji wynagrodzenia za korzystanie z tej nieruchomości. Wysokość tego wynagrodzenia ustala się w wysokości 5-krotności wywoławczej wysokości czynszu, który byłby należny od tej nieruchomości, gdyby była ona przedmiotem umowy dzierżawy po przeprowadzeniu przetargu. Wysokość tę ustala się natomiast na dzień, w którym Agencja zażądała zwrotu nieruchomości.
Kluczowym jest jednak ustęp 3 przepisu art.39b. Otóż, przepis ten stanowi, że do roszczenia o wynagrodzenia za korzystanie bez tytułu prawnego nie stosuje się przepisów art. 224-231 Kodeksu cywilnego, ale stosuje się przepis art. 229 tego Kodeksu. Przepis art. 229 k.c. stanowi zaś, iż roszczenie właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi przedawnia się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy.
Termin ten jest stosunkowo krótkim terminem i w wielu sprawach zanim dojdzie do wymiany pism przedsądowych, zdąży on upłynąć.
Należy jednak mieć na uwadze, że samo przedawnienie roszczenia nie powoduje tego, że nie może ono zostać zasądzone przez Sąd. Jeśli bowiem w toku procesu nie podniesie się zarzutu, że roszczenie to jest przedawnione to Sąd nie może tego uwzględnić samodzielnie. Niezwykle ważnym jest zatem, ażeby w przypadku wydania nakazu z tytułu zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z działek ANR podnieść zarzut przedawnienia (oczywiście jeśli istnieją ku temu podstawy).
W kwestii zaś roszczenia Agencji Nieruchomości Rolnej o zapłatę podatku rolnego za okres bezumownego korzystania z jej działek, to należy zwrócić uwagę na przepis art. 3 ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym. Przepis ten jest dość zawiły i nie ma sensu go przytaczać, ale jego sens jest taki, że podatnikiem podatku rolnego w przypadku bezumownego korzystania jest ANR. Zastosowania nie znajdzie tu zatem roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia bowiem, takie wymaga aby zobowiązany do zwrotu równowartości uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby bez podstawy prawnej. Skoro obowiązek podatkowy ciąży wyłącznie na Agencji, to nie dochodzi z tego tytułu ani do bezpodstawnego wzbogacenia osoby bezumownie korzystającej, ani do nieuzasadnionego zubożenia ANR.
Adwokat Paweł Stachniałek oferuje usługi reprezentacji w prawach dotyczących roszczeń przeciwko rolnikom, jak i sprawach dotyczących nieruchomości rolnych.